Η σπιροµέτρηση εξετάζει πόσο καλά µπορείτε να αναπνεύσετε και συµβάλλει στη διάγνωση διαφόρων πνευµονικών νόσων. Η εξέταση είναι ανώδυνη και συνήθως διαρκεί λιγότερο από 10 λεπτά, ωστόσο απαιτεί δυνατό φύσηµα. Φυσάτε µέσα σε µια µικρή συσκευή, το σπιρόµετρο, που µετράει πόσο αέρα µπορείτε να φυσήσετε από τους πνεύµονές σας και πόσο γρήγορα µπορεί να γίνει αυτό.

◗ Πρέπει να κάνετε εξέταση;
Ναι, εφόσον:
-Είστε άνω των 40 ετών ή έχετε υπάρξει καπνιστής.
-Βήχετε πολύ.
-Σας κόβεται η ανάσα όταν περπατάτε γρήγορα.
-Ανησυχείτε για την υγεία των πνευµόνων σας.
-Λαµβάνετε ήδη θεραπεία για κάποια πνευµονική νόσο, αλλά και για άλλες.
-Πρόκειται να κάνετε κάποιο σοβαρό χειρουργείο.

◗ Τι συµβαίνει όταν τα αποτελέσµατα της εξέτασης δείχνουν παθολογικά;
O γιατρός µπορεί να σας ζητήσει να εισπνεύσετε κάποιο φάρµακο, να περιµένετε 10 µε 15 λεπτά και µετά να επαναλάβετε την εξέταση. Αυτό βοηθά το γιατρό να διαπιστώσει αν η τυχόν βλάβη στους πνεύµονες σας είναι αναστρέψιµη και κατά πόσο η χορήγηση ενός εισπνεόµενου φαρµάκου θα βελτιώσει την αναπνοή σας. Η ανταπόκριση στο εν λόγω φάρµακο, γνωστό ως βρογχοδιασταλτικό, βοηθά τον γιατρό να διαπιστώσει αν έχετε άσθµα (που θα βελτιωθεί µετά το βρογχοδιασταλτικό) ή ΧΑΠ (που παρουσιάζει µικρότερη βελτίωση). Αν έχετε παρουσιάσει συµπτώµατα παρόµοια µε αυτά του άσθµατος στο παρελθόν µπορεί να έχετε άσθµα, ακόµη κι αν η εξέταση σπιροµέτρησης είναι φυσιολογική. Αν είστε καπνιστής και η εξέταση σπιροµέτρησης είναι φυσιολογική, δεν παύετε να διατρέχετε υψηλό κίνδυνο για εµφάνιση ΧΑΠ, καρδιακής νόσου, εγκεφαλικών επεισοδίων και καρκίνου του πνεύµονα, συνεπώς θα πρέπει να ζητήσετε βοήθεια για να κόψετε το κάπνισµα. 

◗ Θα χρειαστώ άλλες εξετάσεις;
Η εξέταση σπιροµέτρησης είναι σηµαντική µέτρηση της λειτουργίας των πνευµόνων. Αν τα συµπτώµατά σας έχουν διακύµανση (όπως λόγου χάρη στο άσθµα) µπορεί να σας ζητηθεί να επαναλάβετε την εξέταση σε διαφορετικές χρονικές στιγµές και στην περίπτωση αυτή θα µπορούσατε να σηµειώσετε τα αποτελέσµατά σας ώστε να γνωρίζετε ποιο είναι το φυσιολογικό για εσάς αποτέλεσµα. Αν πάσχετε από χρόνιο αναπνευστικό πρόβληµα (λόγου χάρη ΧΑΠ), η τακτική σπιροµέτρηση µπορεί να βοηθήσει στην παρακολούθηση της κατάστασής σας. Ακόµα, µπορεί να σας ζητηθεί να κάνετε κάποιες επιπλέον εξετάσεις, αν ο γιατρός χρειαστεί να προχωρήσει τη διερεύνησή του, όπως ακτινογραφία/αξονική θώρακος, εξετάσεις αίματος, και πτυελών.

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) αποτελεί μακροχρόνια ασθένεια η οποία προκαλεί φλεγμονή στους πνεύμονες, με συνέπεια την καταστροφή πνευμονικού ιστού και τη στένωση των αεραγωγών, καθιστώντας δύσκολη την αναπνοή.

Υπάρχουν πολλοί διαφορετικοί τύποι της ασθένειας, με τις δύο υποκατηγορίες της να είναι η χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα.

Ο κύριος αιτιολογικός παράγoντας της ΧΑΠ, στις χώρες του δυτικού πολιτισμού, είναι τo κάπνισμα, όχι μόνο του τσιγάρου αλλά και των άλλων ειδών καπνού. Άλλες αιτίες όπως ο καπνός από καύση βιoμάζας (πχ ξύλα), oι σκόνες και τα χημικά είναι επίσης αναγνωρισμένοι αιτιολογικοί παράγοντες της ΧΑΠ.

Τα κύρια συμπτώματα της νόσου είναι η δύσπνοια, ο χρόνιος παραγωγικός βήχας (φλέγματα) και η προοδευτική μείωση της αναπνευστικής λειτουργίας η οποία εκφράζεται με μείωση της αντοχής του πάσχοντος.

Η διάγνωση της ΧΑΠ γίνεται με τη σπιρομέτρηση σε συνδυασμό με τα κλινικά συμπτώματα και κυρίως με τον αποκλεισμό άσθματος. 

Δυστυχώς η βλάβη η οποία προκαλείται στους πνεύμονες είναι μη αναστρέψιμη με αποτέλεσμα να μην υπάρχει μέχρι σήμερα θεραπεία. Η νόσος όμως αντιμετωπίζεται με σκοπό τη μείωση των συμπτωμάτων, την πρόληψη των παροξύνσεων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει μακροχρόνια λήψη φαρμακευτικής αγωγής (βρογχοδιασταλτικά, κορτικοστεροειδή) και εμβολιασμό (έναντι γρίππης και πνευμονιοκόκκου).

Το άσθμα αποτελεί κοινή χρόνια ασθένεια που μπορεί να επηρεάσει άτομα όλων των ηλικιών. Προκαλεί φλεγμονή στους αεραγωγούς. Ο όρος άσθμα ενηλίκων αναφέρεται σε:
• Παιδικό άσθμα το οποίο έχει συνεχιστεί και στην ενήλικη ζωή.
• Άσθμα το οποίο έχει επανεμφανιστεί έπειτα από σχετική πάθηση στην παιδική ηλικία. 
• Άσθμα το οποίο έχει εμφανιστεί μόνο στην ενήλικη ζωή.

Το άσθμα ενηλίκων μπορεί να συνδέεται, να ακολουθεί ή να προϋπάρχει άλλων παθήσεων, όπως η αλλεργική ρινίτιδα κι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμιση. Το άσθμα ενηλίκων είναι πιο συχνό στο γυναικείο φύλο. Είναι επίσης η συνηθέστερη μακροχρόνια ασθένεια σε παιδιά κι η κυριότερη αιτία απουσίας από το σχολείο και την εργασία. Το άσθμα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε στιγμή της ζωής, ωστόσο είναι πιθανό να ξεκινήσει στην παιδική ηλικία.

Η βρογχοσκόπηση αποτελεί διαδικασία η οποία επιτρέπει στον ιατρό να εξετάσει την τραχεία, τους αεραγωγούς και τους πνεύμονές σας. Οι βρογχοσκοπήσεις διενεργούνται με τη χρήση ενός λεπτού οργάνου επισκόπησης, το οποίο ονομάζεται βρογχοσκόπιο. Το όργανο είναι ένας εύκαμπτος σωλήνας ο οποίος διαθέτει κάμερα στο ένα άκρο, η οποία επιτρέπει στο γιατρό σας να δει στο εσωτερικό των αεραγωγών και των πνευμόνων.

Ενδέχεται να χρειάζεστε να υποβληθείτε σε βρογχοσκόπηση εάν η ακτινογραφία θώρακος ή αξονική τομογραφία θώρακος(CT) σας είναι παθολογική. Τα αποτελέσματα της εξέτασης μπορούν να δείξουν σημάδια λοίμωξης, υπερέκκριση βλέννης στους αεραγωγούς, εάν υπάρχει αιμορραγία, απόφραξη (όπως ένα κομμάτι φαγητού) στον αεραγωγό σας ή όγκος.

Η διαδικασία πραγματοποιείται σε χειρουργική αίθουσα ή κατάλληλα προετοιμασμένο χώρο και θα σας ζητηθεί να ξαπλώσετε σε αναπαυτική θέση. Η διαδικασία διαρκεί συνήθως 15 με 30 λεπτά και θα σας χορηγηθεί τοπικό αναισθητικό, το οποίο βοηθάει στο να μουδιάσει η περιοχή και να μην αισθανθείτε τίποτα. Τα δείγματα που συλλέγονται, στη συνέχεια αναλύονται, έτσι ώστε να συλλεχθούν περισσότερες πληροφορίες για την κατάσταση των αεραγωγών.

Ο όρος διαταραχή αναπνοής κατά τον ύπνο αναφέρεται σε ευρύ φάσμα ασθενειών που οδηγούν σε μη φυσιολογική αναπνοή κατά
τον ύπνο. Η πιο συνηθισμένη είναι η αποφρακτική άπνοια-υπόπνοια (ΣΑΑΥ), όπου το άτομο είναι στιγμιαία ανίκανο να αναπνεύσει λόγω προσωρινής απόφραξης του αεραγωγού στο λαιμό, κατά τη διάρκεια του ύπνου. Σε ασθενείς με ΣΑΑΥ αυτό μπορεί να συμβεί πολλές εκατοντάδες φορές κατά τη διάρκεια ενός νυκτερινού ύπνου.

Οι εκδηλώσεις του συνδρόμου άπνοιας-υπόπνοιας περιλαμβάνουν την υπογλυκαιμία, καρδιακές αρρυθμίες, διαταραχές ούρησης και σεξουαλικής συμπεριφοράς, ενώ ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην ημερήσια υπνηλία και τη μειωμένη εγρήγορση-αντίληψη του οδηγού. Η διάγνωση του συνδρόμου αποφρακτικής άπνοιας-υπόπνοιας γλινεται με μελέτη ύπνου σε ειδικά διαμορφωμένα εργαστήρια.

Η φυματίωση (TB) αποτελεί ασθένεια που προκαλείται από βακτήριο που ονομάζεται Mycobacterium tuberculosis. Προκαλεί ευρύ φάσμα εκδηλώσεων από το αναπνευστικό σύστημα, όπως βήχα, αιμόπτυση, δύσπνοια, αλλά και γενικότερα συμπτώματα όπως αδυναμία, κακουχία, απώλεια βάρους. Η διάγνωσή της γίνεται με εξέταση πτυελών, βρογχικών εκκρίσεων από βρογχοσκόπηση και υλικό βιοψίας. Η συνήθης θεραπεία διαρκεί 6 μήνες, ενώ αν υπάρχουν εκτεταμένες βλάβες μπορεί να φτάσει τους 18 μήνες. Συνεχώς προκύπτουν νέα στελέχη μικροβίων τα οποία είναι ανθεκτικά στα χρησιμοποιούμενα φάρμακα κι η θεραπεία τους καθίσταται  πολύπλοκη (πολυανθεκτική φυματίωση MDR-TB).

Το κάπνισμα αποτελεί αιτία πολλών πνευμονικών παθήσεων. Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ), το βρογχικό άσθμα κι ο καρκίνος του πνεύμονα σχετίζονται με με τον καπνό του τσιγάρου, που περιέχει πάνω από 4.000 χημικές ουσίες. Εξίσου βλαβερό είναι και το παθητικό κάπνισμα, ειδικά η έκθεση ενός αγέννητου μωρού στον καπνό της μητέρας.

Το κάπνισμα αποτελεί εθιστική διαταραχή, με τη νικοτίνη να αποτελεί την τρίτη πιο εθιστική ουσία μετά την κοκαΐνη και τα οπιοειδή, γι’ αυτό η διακοπή του πρέπει να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα.